Durûsu'l -Luğati'l-Arabiyye Dersleri Cilt-1
DERS 13
BU DERSİN NOTLARINI İNDİRMEK İÇİN
TIKLAYIN DERSİN İÇERİĞİ: Yukarıda görüldüğü üzere bu ders iki parça olarak işlenmiştir. Bu derste işlenen hususlar özetle aşağıda belirtilmiştir:
Türkçe’mizde isimlerin çoğulları vardır, sıfatların ise yoktur. Örneğin “güzel kitap” deriz. Kitap çoğul olduğunda ise “güzeller kitaplar” demeyiz. Onun yerine “güzel kitaplar” deriz. Yani sıfatları çoğul yapmayız. İngilizce’de de durum böyledir. Ancak Arapça’da isimler çoğul olduğunda onların sıfatları da çoğul olur. Bunun istisnası şuursuz varlıkların çoğulları ile ilgilidir. Yeri geldiğinde anlatılacaktır. Bu konu Ders 16'da anlatılmaktadır. Türkçe’de bir şeyi çoğul yapmak için “-ler, -lar” ekleri kullanırız. İngilizce’de ise çoğu kelimeyi çoğul yapmak için “-s” eki kullanılsa da, bazı kelimelerin çoğulları düzensizdir (child – children gibi…). Arapça’da da düzenli ve düzensiz çoğullar vardır. Düzensiz çoğullar Arapça’da, İngilizce’de olduğundan çok daha fazla yaygındır. Düzenli çoğullar, erkek ve dişiler için toplam iki kalıpta vücuda getirilir ve bunlara "Salim Çoğul" ya da "Cem'-i Sâlim" denir. Erkek ve dişiye göre olan salim çoğullara sırasıyla : "Cem’-i Müzekker Salim" ve "Cem’i Müennes Salim". Şimdi bu "CEM" (çoğul) başlıklarını inceleyelim: a. Erkek için (Cem’i Müzekker Salim) Böylesi çoğullarda, kelimenin tekil halinin sonuna yalın halinde وُنَ getirilir. Cümledeki görevine göre kelime eğer cümlede merfû’ ise وُنَ getirilir, mensûb ve mecrûr ise يِنَ getirilir. b. Kadın için (Cem’i Müennes Salim) Böylesi çoğullarda, kelimenin tekil halinin sonuna yalın halinde اَتٌ (ÂT) getirilir. Cümledeki görevine göre kelime eğer cümlede merfû’ ise اَتٌ (ÂTÜN) getirilir, mensûb ve mecrûr ise اَتٍ (ÂTİN) getirilir. Arapça’da kırık (mükesser) cem’ de denilen düzensiz çoğulların üretildiği yirmiyi aşkın vezin vardır. Öğrenci, öğrendiği tüm kelimelerin çoğullarını da öğrenmelidir. Bir kere duymakla bile bu çoğullara aşina olmak mümkündür. Ayrıca yakın ve uzakta olan tekil erkek ve dişilere nasıl işaret edileceğini öğrenmiştik. Bu derste bunların çoğulları da işlenecektir. Bu bölümde yalnızca konu başlıkları ve özet bilgiler yer almaktadır. Ayrıntılı bilgi için yukarıda linki olan ders notlarına ve ders videolarına başvurun. |
|
|
Soru 1: Kadınlar için çoğul yaparken çoğu zaman "elif" ve "açık te" , te ile biten tekillere de "ye" ve "elif" getiriyoruz galiba değil mi? o kısım tam oturmadı
Cevap 1: Çoğullarla ilgili birçok kural var. Ve maalesef bu kadar basite indirgemek zor. Burada söylemek istediğim, "etün" diye biten kelimelerin büyük oranda "âtün" şeklinde çoğullandığı. Bunu birçok karmaşık çoğul veznini öğrenecek olan öğrencilere bir kolaylık olsun diye ve bir genelleme olarak arz ettim. Bunun da mutlaka istisnaları var ama genelde doğru olan bir genelleme. Diğer çoğullama yöntemlerini de yeri geldikçe anlatmaya devam edeceğiz.
Cevap 1: Çoğullarla ilgili birçok kural var. Ve maalesef bu kadar basite indirgemek zor. Burada söylemek istediğim, "etün" diye biten kelimelerin büyük oranda "âtün" şeklinde çoğullandığı. Bunu birçok karmaşık çoğul veznini öğrenecek olan öğrencilere bir kolaylık olsun diye ve bir genelleme olarak arz ettim. Bunun da mutlaka istisnaları var ama genelde doğru olan bir genelleme. Diğer çoğullama yöntemlerini de yeri geldikçe anlatmaya devam edeceğiz.