Durûsu'l -Luğati'l-Arabiyye Dersleri Cilt-2
DERS 16
|
Soru:
55.dkk da "ey hafsa bu sarı kılıflı defter senin mi?" cümlesinde "ا" soru harfinin yanına "لك" yi koysak doğru olur mu? Cevap: Evet, Leki'yi dediğiniz yere koyabilirsiniz. Doğru olur. Soru: 1:10 dkk da "ذو" lerden sonra gelenlerin bazısı nekre bazısı marifeli geliyor.bunun sebebi nedir? Cevap: Bu konudan önceki derslerimde bahsettiğimi sanıyorum. Ancak farkına vardığınız şey çok önemli, ayrıntılı olarak açıklamaya çalışayım: 1. Zû ifadesi cümlede birçok görevde olabilir. Bu örneklerde Zû genelde sıfat olarak gelmiş. 2. Zû bulunduğu yerlerde hep muzâf olarak bulunur ve yanına bir muzafun ileyh alır. 3. Sıfatın (na't) özelliği mevsufun (men'ût) yani o sıfatla sıfatlanan varlığın bütün özelliklerini taşımaktır. 4. Bir mevsuf (men'ût) ma'rifeyse sıfatının (na't) da ma'rife olması gerekir. 5. Bütün muzaflara ma'rifelik ya da nekirelik özelliğini veren muzafun ileyhleridir. Muzafun ileyh nekire ise muzaf nekire, muzafun ileyh ma'rife ise muzaf ma'rife olur. 6. Bu nedenle Zû, ma'rife bir isme sıfat olursa, onun muzafun ileyhi ma'rife olmak zorundadır. Eğer Zû, nekire bir isme sıfat olacaksa da, ona ait muzafun ileyhin nekire olması gerekir. رَجُلٌ ذُو سَيَّارَةٍ جَمِيلَةٍ.... (güzel arabalı bir adam) Burada racul nekire olduğu için zû'dan sonra gelen kelime nekire. اَلرَّجُلُ ذُو السَّيَّارَةِ الْجَمِيلَةِ....(güzel arabalı adam) Burada racul ma'rife olduğu için zû'dan sonra gelen kelime ma'rife. İnşallah anlaşılmıştır. Soru: 45.dkk da "istediklerinizi" manasına gelen "ma türidune" lafzını "istemiyorsunuz" manasına gelen "ma türidune" ile nasıl ayırt edeceğiz? Cevap: Mâ-yı mevsule genelde cümle ortasında gelir. Yine de ortada ve başta gelmeye göre bakıldığında insan yanılabilir. En önemli farketme imkanımız, cümlede oluşan manadır. Mana hangisini mümkün kılıyorsa o anlamda düşünülür. Eğer mana her ikisini de mümkün kılıyorsa, bu sefer de söyleyişteki vurgudan çıkarırız. Tüm bu kriterlerle yüzde doksan dokuz sonuca ulaşırız. Hala ulaşamıyorsak cümleyi söyleyen bizim iki anlam arasında kalmamızı murad etmiş demektir. Allahu a'lem... |
|