Durûsu'l -Luğati'l-Arabiyye Dersleri Cilt-4
DERS 7
Soru 1: 53:45 deki احسن kelimesi nedir orada? عسى ان يكون bu fiil ve fail bunu anladım Ama o احسن bu ve diğer cümle örneklerinde de anlamadım ne olarak adlandıracağız
Cevap 1: عسى'dan sonra gelen kısmın bir hüküm olması durumunda, عسى'nın tam, hüküm değil de mesela bir isim olması durumunda عسى'nın nâkıs olduğu hükmüne varılır. عسى'yı "umulur ki" diye tercüme edersek; عسى محمدٌ أن ينجحَ : Cümlesinde Asâ'dan sonra Muhammed geldiğine göre "umulur ki Muhammed...." ifadesi tamam olmuyor. Bunun için عسى nâkıs oluyor. Bu durumda محمدٌ, Asâ'nın ismi, أن ينجحَ da haberi oluyor. عسى أن ينجحَ محمدٌ: Cümlesinde ise "Umulur ki başarılı olur." şeklinde düşünürsek, burada hüküm var. Asâ nakıs değil. Ancak başarılı olma fiilinin faili sonradan gelmeli bu da Muhammed'dir ve ينجح fiilinin failidir. Bu cümlede Muhammed'in adı geçtiği için gizli bir Hüve'yi var saymak gereksiz oluyor. Sorunuzdaki عسى ان يكون أحسنَ cümlesinde ise eğer asâ'nın içinde bir هو olduğuna hükmedersek, "umulur ki o..." şeklinde düşünülür ki عسى bu durumda nakıs olur. O zaman gizli هو, asâ'nın ismi, "ان يكون أحسنَ" ise عسى'nın haberi olur. Eğer gizli bir هو'ye hükmetmezsek; "Umulur ki olur..." şeklinde mana veririz. Bu durumda عسى tam olur. Ancak "ne olur...?" kısmı hâlâ belirsizliğini korur. Bunun nedeni hükmün nâkıs bir fiil olan يكون ile verilmiş olmasıdır. عسى ister tam ister nâkıs olarak değerlendirilsin, her iki durumda da zâten nakıs bir fiil olan يكون'nun bir isme ve habere ihtiyacı vardır. يكون'nin ismi, kendi içinde saklı bulunan هو'dir, ahsene ise يكون'nin haberidir. أحسنَ ifadesi kâne'nin haberi olduğu için mansubdur. Gayr-ı munsarıf olduğu için de tenvinsizdir. |
|